De dag begon met een inleidend verhaal door Marga, de hoofd tuinder bij Leyduin. Ze vertelde over het ontstaan en de visie van de zelfoogst tuinderij Leyduin. Oorspronkelijk was het de moestuin van buitenplaats Leyduin, gelegen tussen Vogelenzang en Heemstede, en sinds een aantal jaar is het een CSA tuinderij (CSA staat voor Community Supported Agriculture). Met nuchtere bevlogenheid vertelde ze over de gewassen die ze telen, de ombouw van de tuin en de uitdagingen waar je je als milieuvriendelijke oogsttuin soms voor gesteld ziet.
Na een zinnenprikkelende wandeling door de tuin - langs zalig zachtfruit, tientallen groentegewassen, een prachtige oude muur met daarlangs geleid diverse soorten appel- en perenbomen - volgde een verhaal van Albert Knol, die op het terrein zes honingbijen volken houdt. Alles op natuurvriendelijke wijze met hier en daar invloeden van het biologisch dynamisch imkeren (BD). Zo mogen zijn volken zelf hun raten bouwen (zie de foto met daarop een aan een houten latje naar beneden hangende, organisch gevormde raat). Dit is al heel anders dan in de reguliere imkerij, waar de raat in een rechthoekig kader gebouwd wordt en uit tijdsbesparing voor de imker vaak al vooraf geplaatst wordt (met was van eigen of andere volken, dat verschilt per imker).
Verder mogen bij natuurvriendelijke imkers de volken zwermen en hiermee gehoor geven aan hun natuurlijk instinct. Het zwermen wordt in de reguliere imkerij vaak belemmerd, omdat een zwerm voor gedoe kan zorgen (klagende omwonenden) en je een deel van je volk ‘kwijt’ bent. Ook mogen de volken hun eigen honing, waar ze hard voor gewerkt hebben, zelf houden. Uitgangspunt bij dit alles is respect voor het natuurlijke ritme van het bijenvolk. Zodoende ondersteunen BD of natuurvriendelijke imkers het aansterken van de honingbij (lokaal en indirect wereldwijd) die als insectensoort een belangrijke rol speelt in de bestuiving van veel (voedsel)gewassen. Op de tuin staan naast groenten en fruit dan ook veel drachtrijke bloemen zoals zaaien phacelia, goudsbloem en cosmea bippinatus.
Aan de hand van een vogelvlucht door de geschiedenis, laat Albert ons voelen hoe sterk de honingbij als soort is en hoe vernuftig een bijenkolonie in elkaar zit. Ze verrijkt de natuur al 1.6 miljoen jaar op ingenieuze wijze met haar bestuivingsdiensten, en de mens, die pas zo’n 300.000 jaar op de aarde rondwandelt en sinds 10.000 jaar ook op honing jaagt, tsja, die zou eens pas op de plaats etcetera en zo meer...
De huidige bijenteelt industrie is erg extensief (een vergelijk met een Fordfabriek is niet zo vergezocht als je zou denken) en ondermijnt de gezondheid van de soort wereldwijd. Ze is mede oorzaak van de bijensterfte die nu al 20 jaar de gemoederen bezighoudt. Het zijn onder meer de BD, natuurvriendelijke of natuur inclusieve imkers die aan de gangbare imkerij tegenwicht willen bieden.
De belangrijkste bedreiging komt naast de reguliere imker methodes (waar bovenop voornoemde kenmerken ook darrenbroed snijden, varroabestrijding met giffen, extreme vervoeromstandigheden en grootschalige Koninginneteelt standaard zijn) van de grootschalige mono-landbouw waar gifgebruik standaard is en afname van biodiversiteit een gegeven. Ook de elektrische straling die met de economische vooruitgang en digitalisering enorm is toegenomen speelt waarschijnlijk een rol, maar daar is, om stellig te kunnen zijn, nog te weinig onderzoek naar gedaan.
Albert laat, naast gelukkig steeds meer andere imkers, zien dat je als bijenhouder, maar ook als eigenaar van een stukje tuin of balkon, best veel kan doen. Laat de natuurlijke processen meer toe in het dagelijks leven en zorg voor gezonde, liefst gifvrije drachtplanten. Creëer een omgeving waar zo min mogelijk gif wordt gebruikt en nestel gelegenheden voor de bijen zijn. Want naast de honingbij, verdienen ook de hommel en de in Nederland alleen al 360 solitaire bijensoorten onze hulp. Lekker laten liggen dus, die vermolmde takken, dat waterbakje met takje erin en het gebladerte. Al is het maar een beetje.
Tips van Albert:
http://www.smartbeeing.com/?lang=nl
www.drachtplanten.nl
http://pages.nbb.cornell.edu/seeley.shtml (bioloog en bijenwetenschapper Thomas Seeley)
https://www.naturalbeekeepingtrust.org/
En tot slot: bijzonder veel dank aan alle donateurs van de crowdfunding campagne VoorNatuur, najaar 2017. Dankzij jullie gulle bijdragen hebben we met de vrijwilligers onze bijenbloemen velden kunnen continueren en het vrijwilligersuitje kunnen organiseren. Bedankt voor jullie vertrouwen in het project. Zie hier de project website voor meer over de crowdfunding campagne.
