Bijendrones. Ready for Plan Bee?
Bijendrones. Ready for Plan Bee?
Als een student Industrieel Ontwerp haar prototype van een gewassen bestuivende drone Plan Bee noemt, dan lijkt de hint duidelijk: we hebben een plan b voor als de huidige methode, lees bestuiving door insecten, niet meer afdoende werkt. Maar is dat ook wat Anna Haldewang van het Savannah College of Art and Design (SCAD, Georgia, VS) werkelijk bedoelt?
Plan Bee
In uiteenlopende online interviews geeft de studente aan dat haar bestuivende drone, met de morfologie van een omgekeerde bloem en de maat van een mensenhand, bedoelt is als educatief middel t.b.v. de bewustwording rondom de bijensterfte. Een drone, zo betoogt ze, kun je veel makkelijker bekijken tijdens het bestuivingwerk dan een echte bij. Over die aanname kun je al een stevige discussie voeren, maar daarnaast laat ze ook weten dat het ontwerp “op vreedzame wijze” ingezet kan worden naast de insect als biologische bestuiver. Say what?
Haar drone zou bovendien grootschalig ingezet kunnen worden. De decaan van de design afdeling, Victor Ermoli, geeft aan dat het ontwerp zeer geschikt is voor het vermarkten ervan. Hij acht een implementatie op industriële schaal haalbaar en voor een aantal innovatie studieprojecten werkt SCAD al jaren samen met bedrijven zoals Microsoft, HP en Dell & Mattel. Grote bedrijven zitten dus ook bij het universiteitsbestuur van SCAD aan tafel en lijken wat in de melk te brokkelen hebben.
In 2017 heeft Anna Haldewang patent aangevraagd voor de technologie en het ontwerp van haar prototype, en ze hoopt de drone in 2019 op de markt te kunnen zetten. Je kan je afvragen hoe haar 1e doel, educatie en bewustwording, zich verhoudt tot de ambitie de drone op een Angelsaksische markt te brengen, waar kale marktwerking heilig is, en techniek vaak als oplossing van alle problemen wordt gezien (ook wel tech fix genoemd, bv DDT in het domein van de agrisector en Geo-engineering in het domein van de klimaatopwarming ). De inzet vanuit haar opleiding lijkt meer het vermarkten van ‘sexy’ en ‘arty’ ontwerpen te zijn, dan het ontwikkelen van op educatie en bewustwording gerichte producten, zoals in dit geval een bestuivende drone in de vorm van een omgekeerde bloem. *
De ontwikkeling van drones staat niet op zich. Robotisering is de afgelopen jaren hot topic en bijvoorbeeld de multinational Monsanto (een wereldwijd opererend biotech bedrijf van producten voor de landbouwsector waaronder chemisch behandelde zaden) steekt veel geld in het eigen research team dat onderzoek doet naar een genetisch gemodificeerde mier, die de kwaliteiten van een bestuivende bij combineert met een aan de te modificeren miersoort eigen resistentie tegen pesticiden.
Hoe je te verhouden tot deze wereldwijde ontwikkeling en hoe er iets van te vinden? Bee Heroes is een interdisciplinair project omdat de uitdagingen van deze tijd ons inziens een brede blik vereisen. Een blik waar wetenschap, filosofie, kunst en maatschappijkritiek samenkomen en een aanpak waarbij de gedane reflectie zich zoveel mogelijk ook vertaald in (samen) handelen. De project insteek is onderzoekend en nieuwsgierig, vanuit de overtuiging dat de bijensterfte geen geïsoleerd fenomeen is. We kijken naar de maatschappelijke ontwikkelingen rondom de bijenproblematiek en proberen die op genuanceerd wijze te duiden en waar kan, oplossingen aan te dragen.
Die oplossingen zijn vaak heel concreet en gaan over al dan niet kleine handelingen en veranderingen in koopgedrag. Maar deze praktische acties worden het best bestendigd als ze voortkomen uit een besef dat een democratie niet kan voortbestaan zonder actieve bijdrages van ‘haar’ burgers. Dat beperkingen onderdeel uitmaken van al het leven en dat veel, maar niet alles maakbaar is, ergo utopisch denken niet reëel (en vaak zelfs gevaarlijk of op zijn minst totalitair). Dat iedereen kan helpen op zijn of haar manier, en dus iedereen verantwoordelijkheid kan nemen. En toegespitst op het onderwerp van dit stuk schrijven dat techniek niet de heilige graal is die al onze problemen op gaat lossen.
In de discussie rondom de bijensterfte, waaronder het wereldwijde fenomeen van de bijenverdwijnziekte (Colony Colllapse Disorder, CCD) en de stand van de voedselindustrie, zijn de posities vaak erg polemisch en dualistisch. Met high tech believers aan de ene kant van het spectrum en nostalgici aan de andere (de ‘vroeger was alles beter’ en ‘de natuur lost alles op’ romantici) proberen wij een wat meer reflexieve tussenpositie in te nemen.
Bij de ontwikkeling van drones in de bestuivingsindustrie zit het gevaar er wat betreft Bee Heroes met name in dat het economisch kader (wat vooralsnog duidelijk neoliberaal is, oftewel een sterk marktgeoriënteerd kapitalisme met steeds minder sociaal democratische inbedding) voor een groot deel de aard en inzet van de innovatie bepaald. En zo wordt een initieel idee (in dit geval een met de natuur samenwerkende en educatieve bijendrone) in de praktijk al snel een gepatenteerd, breed ingezet innovatief product, dat, om commercieel interessant te zijn, verkocht en gepromoot wordt als grootschalig in te zetten vervanger van natuurlijke bestuivers. De maatschappelijke inbedding van een nieuw technologisch product is dus belangrijk. En daar wordt te weinig kritisch naar gekeken door de onderzoekinstituten en het maatschappelijk kader. En is dat niet grotendeels omdat universiteiten voor hun gelden in toenemende mate afhankelijk zijn van het bedrijfsleven? Als je het anders ziet, laat het ons weten, en reageer op deze blog. Dat zouden we super vinden.
Zou het niet veel beter zijn als er, i.p.v. geld naar technische speeltjes voor de markt, meer geld naar onderzoek t.b.v. een gezondere landbouw ging, met minder of op zijn minst een ander soort gifbeleid **. Meer geld naar alternatieven t.b.v. een natuurvriendelijkere bestuivingsector. Meer geld naar kennisontwikkeling rondom inclusieve landbouw en beleidsvorming daaromtrent. Meer geld naar lokale initiatieven die niet bij de pakken neer gaan zitten en op kleine schaal proberen de balans te hervinden (zowel concreet door het programma dat ze ontwikkelen alsook in de zin van bewustwording, bv door het aanleggen van gezonde en lange termijn drachtgebieden die niet alleen de lokale biodiversiteit helpen versterken, maar in de activiteit ook zorgen voor meer maatschappelijk welzijn en sociale cohesie).
Een commentaar op een artikel over de drone van Anna Haldewang (op de website van designboom.com, een online architectuur en design magazine) snijdt hout: “Smart tech with a nice touch of art. Do bees and butterflies a favour: plant some flowers.” (Jim). De nadruk ligt te vaak op sensationele innovaties terwijl er te weinig aandacht is voor de basis, die van alle tijden is, namelijk dat goed zorgen voor de ander en de dingen nou eenmaal tijd kost, soms heel saai is, meestal geen rocket science is, maar gewoon toewijding vereist, en dat ook nog eens in de rottige wetenschap dat ook die basale inzet niet perse garantie biedt dat er niet toch eens iets mis kan gaan...haha.
Coole sci-fi
Een met Anna’s drone vergelijkbaar onderzoek wordt uitgevoerd door senior researcher aan de Chemie Faculteit van het Japans Nationaal Instituut, Eijiro Miyako, die op basis van een speelgoed drone van 100 dollar en een zelf ontworpen plakkerige gel een bestuivende drone heeft ontwikkeld.
Eijiro is een jonge wetenschapper die, geïnspireerd door Steven Spielberg, science fiction films en het personage Emmett ‘doc’ Brown uit de Back to the Future reeks, bijenrobots ‘really cool’ vindt en nanometer schaal wetenschap en drone technologie ‘pretty awesome’. Heeft een jonge, nieuwsgierige en creatieve onderzoeker zoals Eijiro ook maar enig idee van the bigger picture?
Bij dit alles moet ik denken aan de wereldvisie van Albert Einstein, die, bekend geworden als groot natuurkundige en uitvinder van de relativiteitstheorie, vooral ook humanist, sociaal democraat en gepassioneerd uitdrager van de waarde van verbeelding, schoonheid, vriendelijkheid en empathie was:
“Onze tijd wordt gekenmerkt door prachtige prestaties op het terrein van wetenschappelijke kennis en de technische toepassingen van deze inzichten. Wie zou er niet enthousiast over worden? Laten we echter niet vergeten dat menselijke kennis en vaardigheden alleen, de mensheid niet naar een gelukkig en waardig bestaan leiden...Wat de mensheid te danken heeft aan persoonlijkheden als Boeddha, Mozes en Jezus telt voor mij zwaarder dan alle prestaties van de onderzoekende en constructieve geest.”
Harvard
De faculteit van Computer wetenschappen aan Harvard Univeriteit is ook al een aantal jaar bezig met onderzoek naar drones als vervangende bestuivers. In een aantal online artikelen valt te lezen: “Modern robotics is poised to tackle any remaining scientific hurdles to producing pollinating drones. We may be limited to honeybees and bumblebees for now, but it is only a short while before “robobees” will become a reality.” En: “ But for those worried about colony collapse and the implications for humanity, never fear, robobees are on the way!” In de context van het online magazine met de epische naam 'Big Think. Smarter, Faster. Your daily Microdose of Genius' vormt het laatste citaat zeker een grappige slotzin van een artikel, maar als we er alleen maar met postmoderne ironie naar kijken, doet de huidige markt haar werk en worden bijendrones in de nabije toekomst mogelijk inderdaad de gebrekkige en zeer dure vervangers van bestuivende insecten, stapels cult scifi scenario’s waardig..
Gelukkig zijn er ook steeds meer wetenschappers die zich in het maatschappelijk debat begeven en die een nuchter en realistisch pleidooi houden voor meer balans en een (opnieuw) verbinden met de natuur, dat wat wij tenslotte zelf ook zijn. Zo geeft de onvermoeibare en aanstekelijk humoristische Engelse bioloog en hommelexpert Dave Goulson aan dat het vervangen van bestuivende insecten door kleine robots de wereldeconomie bankroet zou maken, zelfs als je de drones heel goedkoop zou maken. “ Ook al zijn ‘bee bots really cool’, er zijn een heleboel dingen die wij kunnen doen om bijen te beschermen in plaats van ze te vervangen voor robots.”
Net als Goulson die aangeeft dat bijen, die al 120 miljoen jaar hun werk doen, veel beter bestuiven dan welk technisch hoogstandje ook, denken wij dat het gaat over de juiste balans, en dat die wellicht niet perse direct evident is, maar dat in de huidige mondiale economie de nadruk teveel ligt op techniek en te weinig op een werken met de natuur, en dat niet alle zogenaamde vooruitgang ook echt vooruitgang is. Dit zonder af te doen aan de waarde van technologische innovatie, maar dan wel binnen de juiste sociaaleconomische inbedding en niet vanuit het mantra dat alles oplosbaar is met...
Misschien veronachtzamen we de basis teveel. Die deels ongrijpbare natuur waar wij onderdeel van uitmaken, afhankelijk van zijn en net zo goed ons levensgenot uit halen, als we er maar voor open staan, oog voor hebben en intuïtie voor ontwikkelen. Of zoals Einstein zei: “Kijk diep in de natuur en je zult alles beter begrijpen.”
***
* Voor de technische werking van Anna Haldewang’s drone prototype, ga naar https://www.designboom.com/technology/haldewag-plan-bee-drone-03-03-2017/
** Met een ander soort gifbeleid bedoelen we onder meer minder, en het liefst een gefaseerd afschaffen van de neonicotinoïden insecticiden, en het veranderen van het huidige preventieve spuitbeleid. Nu wordt gif gebruikt voor er zich een probleem in het gewas voordoet; het grote verdienmodel van gewasbeschermingproducenten zoals Syngenta en het Duitse chemieconcern Bayer (die overigens mogelijk op niet al te lange termijn Monsanto gaat overnemen, de EC ging eind maart onder voorwaarden al akkoord).
Bronnen (zoektermen drones en bestuiving)
Internet
posci.com
designboom.com
worldnewsdailyreport.com
recentrendz.com
ansalatina.com
businessinsider.com
CNNMoney.com
newscientist.com
CNNTech.com
popsci.com
wyss.harvard.edu
bigthink.com
Boeken
E = MC2. De biografie van de formule die de wereld veranderde | David Bodanis | 2000
Niet zonder elkaar. Bloemen en insecten | Louis Schoonhoven e.a. | 2015
De vlucht van de hommel | Dave Goulson | 2017
Tip: dinsdagvond 24 april 2018 'It's the food, my friend!' in de Rode Hoed, Amsterdam, met als thema: technologische revolutie in de voedselketen. Voor meer informatie over de debatten en het bestellen van kaarten: www.rodehoed.nl/foodfriend
Afbeelding 1: artistieke impressie van Eijiro Miyako’s drone onderzoekproject
Afbeelding 2 t/m 4: Plan B drone van Anna Haldewang (bij 4e photo credit SCAD)
Vertoning documentaire More than Honey
Op dinsdag 24 oktober vertoont The Pollinators samen met partner Patagonia de fantastische prijswinnende documentaire More Than Honey (M. Imhoof, 2012). Als projectpartner van The Pollinators komt Mariken Straat een inleiding bij de documentaire geven.
More Than Honey combineert prachtige cinematografische beelden met een belangrijke boodschap: het verhaal van de bijen gaat verder dan honing. De bijensterfte gaat regisseur Markus Imhoof aan het hart: hij komt uit een familie waarin al generaties lang bijen worden gehouden. In de film komt alles langs wat met bijen te maken heeft, van mooie close-ups van de ogen van de beestjes, tot gesprekken met imkers die de veranderende industrie niet willen accepteren.
De documentaire nog niet gezien? Kom dan ook en meld je aan via https://www.thepollinators.org/agenda
Locatie: Patagonia HQ, Jollemanhof 11, Amsterdam
(10 minuten fietsen vanaf A'dam CS)
Tijd: Inloop 17:30 uur, start docu 18:00 uur
Foto 2 en 3 zijn van de BLOB buitenbios 2014 (Kunstfort bij Vijfhuizen) van de vertoning More Than Honey
Foto 4 is een still uit de documentaire More Than Honey
Bedankt Bee Heroes en Pollinators!
Alle Bee Heroes en Pollinators bedankt!
SAVE THE DATE: zaterdag 22 april
Zaterdag 22 april is het zo ver en dan gaan ook wij the Pollinators way verspreiden en bijenbloemen zaaien tot in den einder.
Prins Bernhard Cultuurfonds financiert educatieve, kunstzinnige workshopreeks voor basisscholen in de Haarlemmermeer
Het Kunstfort Bijenmuseum is erg blij bekend te kunnen maken dat het Prins Bernhard Cultuurfonds de workshop reeks 'dracht zaadbommetjes maken' gaat financieren.
De mens voor de bij: dief en hoeder tegelijkertijd
Zomer 2011 - Binnenkort zullen de raten, die nu vol honing en was zitten, 'geslingerd' en geoogst worden door de mens. Daarmee nemen we de bijen eigenlijk het broodnodige voedsel af waarmee zij het koude seizoen overleven. En zelfs nu al moeten de bijen hun voorraad aanspreken, omdat er in het door mensen gecultiveerde landschap vol asfalt, gebouwen en landbouwgrond niet voldoende bloemen meer bloeien om nectar te kunnen winnen.
